“Evrende neden varım” sorusu ve cevabı Nedensellik yasasında gizlidir. Bu evrensel yasaya göre mantığımız çoğu zaman tatminkâr bir cevapta üretemez, tıkanır kalır.
Bilime göre aynı nedenler aynı sonuçlara yol açtığından aradaki bağlantılar kesin ve değişmez görünür. Belli bir olguyu tanımlamak onun nedenini bilmek olarak anlaşılır ki bu bakımdan “Neden?” sorusu bilimin temel sorusu olarak görülür. Bilim, aynı zamanda evrendeki tüm olay ve oluşlar kesin, değişmez ve öngörülebilirdir der. Diğer bir ifade ile evreni, gözlemcinin ya da deney yapanın iradesinden bağımsız olarak tanımlar.
20. yüzyılın başlarına kadar bilimin temel yasası olarak Nedensellik ilkesi Kuantum fiziğiyle birlikte tartışmalı bir konuma düşmüştür. Sonrasında Felsefeciler için nedensellik; epistemoloji, ontoloji, metafizik alanlarında bir çeşitlilik kapısını aralamıştır. Nedensellik=belirsizlik, nedensellik=özgür irade, nedensellik=tanımsızlık, nedensellik=rastlantısallık vb. İşte bu noktada Determinizm (Belirlenimcilik-Gerekircilik) nedensellik ilkesi üzerinde aydınlatıcı bir temel olarak şekillenir.
Determinizme göre,
Günlük hayatta aldığımız kararlar, düşüncelerimiz, eylemlerimiz, ahlaki tercihlerimiz belirlenmiş ve kesin kurallar içerisindedir. İnsanın iradesi nedenler zinciri ile gelişen bir durumdur ve bu durumda insanın etkisi yoktur. Evrende bir düzen vardır ve nedenler-sonuçlar bu düzen içerisinde işler. Bu düzen çözüldüğünde nedenler ve sonuçların açıklanıp daha sonra gelişecek olayların bilgisini elde etmek mümkündür. Bu da aslında “Neden varım?” sorusunun cevabı için bizi başka bir kapıya götürür.
Düzenin çözümü için dinlere, astroloji gibi ilimlere, ezoterik ve spiritüel alanlara adım adım ilerletir. Bu sıralamalar kişinin öğreti, farkındalık ve çekilim sürecine göre döngüsel değişimler gösterebilir.
Günümüz zamanının ve teknolojisinin en iyi tarafı; bilim, ilim, din, felsefe ve ezoterik öğretilerin birleşiminden doğan gücün, kişi hazır hale geldiğinde cevapları hediyeymiş gibi sunmasıdır.
Nihai özete gelirsek,
“Bu evrende neden varım” sorusuna cevabı tek bir öğreti kanalından ya da çıkış noktasından sağaltarak alamayız. Nedensellik ilkesi ve gerekircilik hem metafiziğin hem de bilimsel düşüncenin içinde temel rol oynayan kavramlardan başlıcalarıdır. Ayrılamazlar, tamamlanarak birleşir ve bizi kesin bir sonuca doğru götürürler.
Spinoza’nın determinizm anlayışına göre ise “aklın tamamen objektif oluşu” mutlak determinizm olarak nitelendirilir. Determinizmin klasik açıklamasını da 18. yüzyılda Pierre-Simon Laplace yapmıştır. Açıklamasına göre evrenin bugünkü durumu, evrenin önceki durumunun sonucu; sonraki durumunun ise nedenidir.
Beynimizin %10 nun çalıştığını düşünürsek, akıl almaz bir sistemin nakış gibi işlediği evrende varlığımızı tam da olmamız gereken şuur ile algıladığımızı söyleyebiliriz.
Bu soruyu sormaya başlayanlara kolaylıklar diliyorum. Yol çetrefilli, bilgi kaynağı da sonsuz.
Yardımcı Kaynaklar: Wikipedia
27.11.2022 / 21:41